20/04/2012
In moderne kennisorganisaties wordt gewerkt met Communities of Practices (COP’s). In een Community of Practice delen verschillende mensen uit diverse geledingen een gemeenschappelijk doel, delen zij kennis en ervaring met elkaar, scholen elkaar, inspireren elkaar en doen daar aan cocreatie.
Op hogescholen zijn diverse COP’s actief, o.a. op het gebied van toetsing, examinering en afstudeerniveau. Het lijkt verstandig voor een examencommissie zich bij zo’n Community aan te sluiten, danwel zelf een COP op te zetten. Dit, om op deze manier haar eigen deskundig functioneren alsmede het deskundig functioneren van de docenten op het gebied van toetsing, niveau en afstuderen te bevorderen.
Eventuele kennis- of vaardigheidshiaten van de commissie kunnen in de COP worden gecompenseerd, de commissie blijft door de activiteiten in de COP beter op de hoogte van actuele ontwikkelingen, heeft met de COP een platform waar zij haar vragen kan stellen, ideeën kan toetsen en signalen uit de organisatie kan opvangen en uitdiepen.
Het is van belang dat er in een COP zoveel mogelijk relevante rollen, kennisgebieden, competenties, rollen en stakeholders vertegenwoordigd zijn.
Voor relevante rollen kan men hierbij denken aan beleidsmakers, mensen die strategische toetsvraagstukken kunnen operationaliseren, uitvoerders van het toets- en afstudeerbeleid, doorzetters/ motivatoren, communicators, voortgangsbewakers, criticasters, netwerkers en binders.
De benodigde kennis ligt op gebieden als “kennis van de vakinhoud” (de leerlijnen en de niveaus waarop de leerlijnen per fase de kennis en vaardigheden aanbieden), “operationalisering van het HBO niveau”, “onderwijskundige kennis”, “toetstechnische kennis”, “kennis van praktijkgericht onderzoek”, “kennis van de toetsorganisatie en kleine kwaliteit”, “kennis van de curriculumopbouw”, “juridische kennis”, “kennis van de specifieke eigenschappen van de verschillende doelgroepen” (voltijd, deeltijd, duaal, internationaal).
Bij de benodigde competenties kan men denken aan professionele toets- en examinieringscompetenties, sociaal-communicatieve competenties (communiceren en samenwerken met collegadocenten, met management, met collega-examencommissies, met bestuur) en organisatorische competenties (plannen, organiseren, organisatiesensitiviteit).
Relevante stakeholders die in de COP een plaats zouden moeten krijgen, zijn het beroepenveld, leden van kenniskringen, andere examencommissies (andere opleidingen van binnen of buiten het instituut, mogelijk zelfs vergelijkbare opleidingen van buiten de hogeschool (i.v.m. benchmarking)), studenten (van alle fasen, inclusief studenten in stage en afstudeertraject), alumni, het management (zij mogen immers niet in de examencommissie zelf zitting nemen), de dienst onderwijs & kwaliteit, de juridische dienst, eventuele projectteams op het gebied van toetsing en toetsvormen (denk aan projecten op het gebied van assessment, EVC, digitale toetsafname). Docenten zijn vertegenwoordigd via de leden van de examencommissie zelf.
Welke activiteiten kunnen er zoal in zo’n COP plaatsvinden?
Naast de voor de hand liggende scholings-, trainings en studiedagen en lunchbijeenkomsten op het gebied van toetsconstructie, toetsintervisie en onderzoeksfasen, kan men denken aan scholing en begeleiding op het gebied van Academische vaardigheden, Onderzoeksvaardigheden, het calibreren van de interpretatie van normen en criteria en omgaan met kennisbronnen.
Ook kan men de COP gebruiken om comakershipconstructies te sluiten, bijvoorbeeld voor het gebruik van reële toetscasuistiek (comakership met het beroepenveld) of het gebruik van authentieke onderzoeksopdrachten (comakership met het lectoraat).
De COP is ook een geschikt platform om visies te ontwikkelen en op elkaar af te stemmen. Voorbeelden zijn de visie op onderzoek, op toetsing en op niveau.
In de COP kunnen relevante projecten hun (tussen)resultaten bespreken, kunnen evaluaties worden uitgediept en benchmarks worden uitgevoerd.
Natuurlijk is het niet de bedoeling dat iedereen in de COP altijd aanwezig is en actief is. De COP is een informeel orgaan. Mensen komen en gaan, afhankelijk van de interesse die zij voor een (sub)onderwerp hebben. De praktijk leert overigens wel dat er iemand in de organisatie moet zijn die zich eigenaar van deze COP voelt en van daaruit een aanjaagfunctie vervult.
Tot slot is het belangrijk goed in de gaten te blijven houden dat de onafhankelijkheid van de examencommissie geborgd blijft. Kennisuitwisseling is prima, en moet ook zeker plaatsvinden, maar uiteindelijk is de examencommissie de eindverantwoordelijke van het niveau en de toetsing en moet zij, onafhankelijk van wie dan ook opereren.
Meer weten? In de tweedaagse cursus Scriptie en afstudeerniveau wordt o.a. het opzetten van een COP op het gebied van eindniveau, praktijkonderzoek en toetsing nader uitgewerkt. De inschrijving is nog een kleine week open.