Op zoek naar professionele ruimte

van onderwijs- naar kennisorganisatie

Onderwijsinstellingen zijn bezig met een transformatie van onderwijs- naar kennisorganisaties.

Docenten, stafmedewerkers en leidinggevenden zijn daarbij over het algemeen inhoudelijk goed in hun vak, beschikken over uitstekende didactische, beleidsmatige of managerial vaardigheden, hebben hart voor het onderwijs, hun onderwijsinstelling en hun studenten. De opleiding of faculteit kan om deze reden dan ook een steeds groter beroep op hen doen.

Tegelijkertijd is de (kennis)organisatie steeds minder hiërarchisch ingericht en vervaagt de scheiding tussen denken (beleid) en doen (uitvoer). Docenten trekken minder snel de klasdeur achter zich dicht, worden intensiever bij het beleid betrokken en willen meer van elkaar leren. Innovaties zijn steeds minder het exclusieve terrein van de staf. Beleidsmedewerkers verlaten hun ivoren toren en krijgen meer oog voor de student en de docent. Alle kenniswerkers krijgen meer verantwoordelijkheid en moeten zich daarover verantwoorden.

Voor de uitdagingen waar het onderwijs op dit moment voor staat, is dit echter nog niet voldoende. De professionals moeten de handen ineen slaan, hun krachten bundelen en gezamenlijk hun professionele ruimte nog verder invullen en oprekken.

Dit vraagt van de teamleden een uitgebalanceerde competentiemix van resultaatgerichtheid, doorzettingsvermogen, lerend vermogen, persoonlijke effectiviteit, oog voor de menselijke maat, intrinsieke motivatie, verantwoording durven afleggen en het aangaan van comakershiprelaties.

 

samenwerken als basishouding

De onderwijsresultaten van de toekomst kunnen alleen in professioneel teamverband gerealiseerd worden. Ik ga er daarbij vanuit dat professionele teams een aantal kenmerken hebben:

1. Zij doen de goede dingen

Ze werken vanuit een duidelijke visie aan een duurzaam resultaat waarbij de meerwaarde voor de doelgroep (mn de student) centraal staat.

2. Zij doen de dingen goed.

Zij werken volgens de PDCA cyclus, communiceren zowel over het proces als over hun resultaten met elkaar en de organisatie en gedragen zich professioneel.

3. Zij hebben professioneel plezier.

Ze zijn intrinsiek gemotiveerd, respecteren elkaar en elkaars emoties en laten dat ook merken. Zij putten plezier uit het leveren van resultaten ten behoeve van studenten, collega’s of de kenniseconomie.

4. Zij doen de dingen met de juiste mensen.

Zij benutten elkaars expertises en competenties, zetten de stafmedewerkers en andere ondersteuners optimaal in, huren specialistische kennis in en zetten Communities of Practices op om alle relevante kennis bij elkaar te brengen.

5. Zij hebben voldoende lerend vermogen.

Zij willen voortdurend leren en verbeteren, zoeken daarbij naar feedback, durven te experimenteren en te falen, borgen het goede en leren van het mislukte. Ze hebben een verbetercultuur dat uiteindelijk tot excellentie leidt.

 

op zoek naar professionele ruimte

In dit blog wil ik deze mix van competenties en teameigenschappen nader verkennen en uitwerken en wil ik op zoek gaan naar manieren waarop teams hun professionele ruimte verder kunnen benutten en kunnen oprekken. Ik nodig iedereen uit mee te discussiëren.

Paul van Deursen

24 maart, 2017

door Onderwijs.pro